Dünyada milyonlarca tüketici küçük sermaye ve küçük girişimleriyle salt tüketici olmaktan çıkıp, küresel ticari sistemin birer oyuncusu haline geliyor. Küresel düzeyde tüketici trendlerini izleyen trendwatching.com sitesi tarafından “Minipreneurs” (Minigirişimler) olarak adlandırılan bu eğilim, bir taraftan milyonlarca kişinin girişimcilik güdülerini tetikliyor, bir taraftan da yaratıcılık ve yeteneklerini kazanca dönüştürüyor.
Sayıları giderek artan tüketici kitlesi pasif birer izleyici olmak yerine katılımcılığı tercih ediyor. Bu güçlü eğilimi gerçekleştirmenin de bir çok değişik yolu bulunuyor. Eldeki verilere göre Generation C (Generation Content; içerik yaratan, söyleyecek sözü olan; fikir sahibi kuşak) üyeleri yaratıcılıklarını kullanarak bu işten para kazananların başında geliyor. Tüketiciler, yine tüketicilerin yer aldığı iş modellerine katılarak buradaki hatırı sayılır düzeyde kazanç sağlıyorlar ve bunun için de sayısız girişim projesini üstleniyorlar
Salt tüketici olmaktan çıkıp hem üretici hem de tüketici haline gelen bu kişilere ve kurdukları işlere de Minipreneurs (Mingirişimciler ve Minigirişimler) adı veriliyor. Freelance (serbest) çalışanlar, yan işler, haftasonu işleri, web tabanlı girişimler, yarım zamanlı işler, serbest acenteler, tek başına yapılan işler, ebay tüccarları, sponsorlu blogger’lar ve diğerleri bu minigirişimciler arasında yer alıyor.
Sayılarla minigirişimcilik
– 2005 Temmuz ayında eBay tarafından yürütülen araştırmaya göre 724 binden fazla Amerikalı için eBay evin birincil veya ikincil gelir kaynağı durumunda. Bunlara profesyonel eBay tüccarları da katıldığında 1.5 milyonu aşan kişi eBay işlemlerini ana veya ek gelir kaynağı olarak kullanıyor.
– İngiltere’de ise 50 binden fazla kişi hane gelirinin önemli bir bölümünü online satış işlemlerinden karşıladığını söylüyor. Ekonomi ve İş Dünyası Araştırmaları Merkezi’nin (CEBR) gerçekleştirdiği bir araştırma, ortalama hanehalkı gelirlerinin içinde online ticaretten gelen miktarın 3000 Sterlin’e (4500 ABD Doları, 6120 YTL) yükseldiğini ortaya koyuyor.
– Mastercard ve Warillow International adlı kuruluşun yayınladığı yeni tür küçük işletmelerle ilgili araştırmaya göre de web tabanlı girişimlerin sayısının ABD’de 5 milyona ulaştığı tahmin ediliyor. Bu da ABD çapında küçük girişimlerin yüzde 25’i gibi son derece büyük bir orana denk düşüyor.
Peki minigirişimciliğin gelişmesini sağlayan güçler neler?
1) Çokuluslulardan biri olma isteği
Eskiden çokuluslu firmalara ulaşıp görüşmek, onlarla ortaklıklar kurmak yalnızca özel kişilere, mali güçleri yetenlere ve üstün yeteneklilere açıktı. Şimdi ise bu olanaklar yeterli deneyime ve girişimci ruha sahip herkesin parmaklarının ucunda. Tüketiciler kapitalist sistem içinde tüketim eyleminde bulunmanın ve salt müşteri olmanın yanı sıra artık biraz konumlarını değiştirerek küçük de olsa bir üretim, girişim, ortak girişim, satış, ticaret ve açık artırma gibi işleri kendi kendilerine yapabileceklerin farkına varıyorlar.
2) Kendi yaşamını kontrol etme güdüsü
İnsanlar her zaman bağımsızlık ve atılım içinde olmayı kendi yaşamlarını bizzat kontrol etmeyi hayal ediyorlar. Bu nedenle haftada üç saat için bile olsa kendi kendinin patronu olmak herkese çok cazip geliyor. Bunun üzerine bir de ekstradan para kazanmayı koyduğunuzda Minigirişim trendini destekleyen kanallardan biri daha ortaya çıkmış oluyor.
3) Girişimcilik modası
Teknolojinin özellikle bilişim teknolojilerinin gelişmesi, online başarı hikayelerinde de patlamaya yol açtı. Online ve offline, dünya çapında iş yapan, eski iş modellerine kafa tutan girişimcilerin başarı hikayeleri, eski model işleri gözden düşürdü. Minigirişimcilik bu nedenle küçük bir girişimle büyük düşünmenin yolu olarak görülüyor.
4) Yüksek deneyim artık etkili, riskler daha düşük
Onyıllardır iş dünyasını izleyen, pazarlama, reklam halkla ilişkiler vb. bombardımanı altında kalan orta yaş kuşağındaki tüketici kitlesi bu işlerin nasıl yürüdüğünü yavaş yavaş çözdü ve bu konuda epey fikir sahibi oldu. Bu nedenle artık iş dünyasının kuralları hakkında tüketiciler de üreticiler ve profesyonel yöneticiler kadar söz söyleyebiliyor. Hal böyle olunca, Minigirişimcilerin de yeni bir iş deneme konusunda bu kadar kendilerinden emin olmalan aslında hiç şaşırtıcı değil. Bunun üzerine bir de klasik ticari işletmelerin aldığı riskin devasa boyutları karşısında minigirişimciliğin risklerinin ölçeği ve elbette ki maliyet yapıları çok büyük bir avantaj oluşturuyor.
5) Yeniliğe olan ihtiyaç
Minigirişimciler büyük ölçüde tüketicilere değişik seçenekler ve farklılıklar sunmayı düşünen bir zihniyete sahip Generation-C üyelerinden oluşuyor. Bu nedenle değişik, özel, seçkin, alışışılmamış, kişiye özel tasarlanabilen ve özellikle de büyük ölçekli düşünüldüğünde ve üretildiğinde aslında karlı olmayacak fikirler Minigirişimlerin konusu oluyor.
Minigirişimci ekosistemi
Bugünün Minigirişimcileri, gerçekten ellerindeki yeteneğin veya ürünün satılabilir hale gelebilmesi için her türlü gelişmiş araca, kaynağa ve sürece sahip durumdalar. Minigirişimciliği yaratan, geliştiren ve yaşamasını sağlayan bugünkü karmaşık ekosistemin var olabileceğini bundan 5 yıl öncesinde bile görmek oldukça zordu. Minigirişimleri mümkün hale getiren ekosistemin 7 ana unsuru bulunuyor.
A- Donanım, yazılım, iletişim teknolojileri ve teknik yetenekler
B- Tasarım, üretim ve imalat
C- Varolan kaynakları paraya dönüştürme
D- Online pazaryerleri
E- Reklamlar
F- Seyahat
G- Özel yetenekler, finansman, ödeme ve lojistik
A- Donanım, yazılım, iletişim teknolojisi ve teknik yetenekler
Günümüzde profesyonel düzeyde çalışabilen her türlü yazılım, donanım, kameralar ve her türlü yaratıcı alet edevat Generation C’nin ulaşabileceği fiyatlarla piyasada satılıyor. Bunun yanında ucuz dizüstü bilgisayarlar, yazıcılar, açık kaynak kodlu yazılımlar, geniş bant internet erişimi, Google, MSN gibi ortamlar Mingirişim ekosistemini destekleyen unsurların başında geliyor.
B- Tasarım, üretim ve imalat
Generation C, lulu.com, purevolume.com ve devianart.com gibi entellektüel ürünlerini dijital ortamda satabileceği ve bu üretimini devam ettirebileceği sitelere sahip. Peki ya mal üretimi? Generation C’nin yarattığı tasarımları, geliştirdiği ürünleri, sergileyebileceği ve satabileceği yerleri görmek için Zazzle.com, Qoop.com ve cafepress.com gibi siteleri bir göz atmak yeterli. Yalnızca cafepress.com sitesinin 2 milyon üyesi, giysiden ev-ofis aksesuvarına, CD’lerden, posterlere kadar uzanan 8 milyondan fazla tasarım sunarken, siteye her hafta 14 bin civarında yeni ürün ekleniyor ve bin civarında yeni sanal mağaza katılıyor.
C- Var olan kaynakları paraya dönüştürme
Minigirişimcilerden bazıları ise yeni bir üretim yapmak yerine var olan kaynaklarını, bilgi ve birikimlerini paraya dönüştürme yolunu seçiyorlar. İşte bir kaç örnek:
– İngiltere’de faaliyet gösteren Zopa adlı web sitesinde, krediye ihtiyaç duyanlarla borç vermek isteyenler bir araya getiriliyor. 28 bin üyeye sahip olan ve işlemlerin büyük bölümünün 2 bin-5 bin Sterlin arasında gerçekleştiği sitede bazı minigirişimciler, elde ettikleri faizlerle küçük birer bankere dünüşüyor.
– Yine İngiltere kökenli Scoopt adlı internet sitesi amatör bir basın ajansı haline gelmiş durumda. 35 ülkeden 1.500’ün üzerinde üyeye sahip sitede basın yayın organlarına haber, fotoğraf ve videolar satılıyor.
– Fransa’da Liberty Drive sisteminde ise bir aylık 150 Euro karşılığında Smart otomobiller kiralanıyor ve Smart otomobile sahip herkes burada otomobilini kiralarken, üzerine reklam da alarak aylık 100 Euro daha kazanabiliyor.
– Şu anda deneme sürümü çalışan Yahoo Publisher Network, Google Adwords sistemi veya Blogads gibi sistemler de mevcut web siteleri üzerinden Mingirişimcilere reklam geliri sağlyor. Yalnızca Google Adwords sistemine katılan sitelerin 2005’in ikinci çeyreğinde elde ettikleri toplam cironun 630 milyon dolar olması bu alandaki minigirişimciliğin boyutlarını da göster önüne seriyor.
D- Online pazaryerleri
Ürünlerin satışa hazır hale gelmesiyle, pek çok Minigirişimci dünya genelinde toplam 64 milyon aktif kullanıcıya sahip eBay’in kapısını çalıyor. Online pazaryeri eBay’in dünya genelinde 260 bin âmağazası’ bulunurken, bu mağazaların 158 bini ABD sitesinde yer alıyor. Pazaryerinin büyüklüğü binlerce Minigirişimciyi kendisine çektiği gibi, bunlardan bazılarının gerçekten girişimciye dönüşmesine de yardımcı oluyor. Bu arada, Minigirişimcilerin kendi mağazalarındaki ürünleri sergileyebilecekleri Amazon.com’daki ürünlerle birlikte sunabilecekleri Amazon.com Marketplace veya zShops gibi platformları da atlamamak gerekiyor. Güvenli ödeme ve gönderim olanakları da sunan platform, binlerce Amazon.com kullanıcısına ulaşılmasını da sağlıyor.
E- Reklam
Sadece bir iki yıllık kısa bir sürede, Google AdWords (kelime bazlı reklamlar) platformuna reklam verenlerin sayısı 150 bini geride bıraktı. İlan verenlerin arasında Minigirişimciler olduğu gibi Fortune 500 sıralamasına giren şirketler de var. Web sitesi yöneticilerinin birbiriyle reklamları (bannerlar) değiştirmesini kolaylaştıracak bir başka sistemi ise Link Market sunuyor. Yaklaşık 25 binden fazla kullanıcısı olan Link Market’te 2003 yılındaki kuruluştan bu yana 1 milyon reklam değişimi sağlanmış durumda. Bu altyapıyla, binlerce iş sahibi kendileri gibi Minigirişimcilerin son derece kısıtlı reklam bütçesinin etkin kullanımını sağlıyor. Hatta platformun üzerindeki Free Agent bölümüyle reklamların tasarımına yardımcı olacak, mini kampanyalar düzenleyecek, deneyimli reklam yazarı ve grafikerlere ulaşma olanağı da var.
F. Seyahat
Artık iş dünyası, beceri gibi müşteriler de küresel platformda yer alıyor. Dünyanın her yerine ulaşıveren sınırsız sayıdaki verinin dünyayı dolaştığı gibi, Minigirişimcilerin de farklı yerlere seyahat etmesi gerekiyor. Sanal dünyada olduğu gibi, gerçek dünya da daha önce olmadığı gibi birbirine bağlı bir şebeke niteliği kazanmış durumda. Örnek vermek gerekirse, ucuza sehayat olanağı sağlayan havayolu şirketleri, ucuz oteller, ucuz araba kiralama servisleri, ezcümle ucuz âherşey’ son yıllarda sıklıkla bulunur nitelik kazandı. Gerçekten her yere ulaşmak mümkün, sadece Boston-New York ya da Londra-Amsterdam uçuşlarına değil. Örnekleri çoğaltmak mümkün: Avrupa’da easyJet, Ryanair havayolları, Güney Afrika’da Kukula, Güney Amerika’da South America havayolları. Ya da İngiltere’de easyHotel.com, Türkiye’de ucuza araba kiralama servisi CarPuzz, Fransa’da Liberty Drive gibi. Bu gibi imkanlarla gerek Minigirişimciler, gerekse onların ürettiği/pazarladığı ürünler dünyanın en ücra köşesine, bir zamanlar Shell veya GE’nin kendi dağıtım kanallarına ulaştığı gibi ulaşıyor.
G- Özel yetenekler, finansman, ödeme ve lojistik
Minigirişimciler kendi becerilerinin ürünlerini satmaya çalıştıkları gibi, başka kişileri de istihdam etmek isteyebilirler. Bu aşamada GetAFreelancer.com, eLancer.co.kr ya da Freelance Work Exchange web siteleri aradıkları özelliklere sahip kişileri bulmalarını kolaylaştırıyor.
Finansman ve ödeme aşamasında da Minigirişimciler yeni ödeme sistemlerini kullanmaya yöneliyor. Bu çerçevede elektronik posta sahipleri ile satıcılar arasında para transferini kolaylaştırmak amacıyla PayPal sistemi kurulmuş durumda. 57 ülkede kullanılan sistemde halen 78.9 milyon hesap bulunurken, bu hesapların pekçoğunun sahibi Minigirişimciler.
Lojistik noktasında da dev şirketler Minigirişimcilerin hizmetinde. Kurye taşımacılık şirketi FedEx 220 ülkeye gönderim yaparken, açtığı Kinko/FedEx merkezleriyle Minigirişimcilere ulaşmayı hedefliyor. ABD’de ise eBay ve ABD Posta İdaresi (USPS) geliştirdikleri ortak sistemle satış ve gönderim noktasını (üstelik de bir otobüste) bir araya getiriyor.
KAYNAK: www.trendwatching.com