Sony, Meta, Apple gibi teknoloji şirketleri hem iş hem de oyun alanında VR’ın (sanal gerçeklik) uyarlanması için sınırlarını zorluyor. Yani evet, metaversenin ne olduğunu öğrenmeniz gerekecek. Üstelik, Eminem gibi insanlar kripto para dolandırıcılığı için araç olabilecek ya da olamayacak JPEG’lere çok fazla para harcıyorlar bu yüzden blok zincirleri ve NFT’leri de kavramanız sizin için iyi olur.
Tabii, 2022 pek de çocukken hayal ettiğiniz ‘Jetgillervari ütopya’ gibi gözükmeyebilir, ama yine de önümüzdeki yıl için dört gözle bekleyeceğimiz çok şey var. Önümüzdeki aylarda yolunuza devam etmek için bu terimleri öğrenmeye birkaç dakika ayırın.
Metaverse
Geçen sonbaharda Facebook, geleceğe yönelik vizyonunu sergilemek için baş döndürücü bir canlı yayına ev sahipliği yaptı; Quest, kulaklıkları takmak için çok zaman harcamayı içeren bir gelecek. En sonunda, CEO’su olan Mark Zuckerberg Facebook’un yeni adını duyurdu, ‘Meta’. Bu Zuck için daima skandal yaratan sosyal ağından geleceğin ürün ve hizmetlerini uzak tutmanın bir yolu muydu? Muhtemelen. Ancak bu da bizi 2022’de en çok duyacağınız bir teknoloji terimine götürüyor: Metaverse.
Basitçe, Metaverse insanların sanal gerçeklik kulaklıkları, arttırılmış gerçeklik gözlükleri, telefon ya da uyumlu cihazlardan herhangi birini kullanarak çalışabileceği, oynayabileceği veya herhangi bir yerden alışveriş yapabileceği devamlı bir sanal dünya.
Zuckerberg ve diğer metaverse savunucuları tarafından geliştirilen vizyon (son zamanlarda Snoop Dogg’un sanal konağının yanında “yaşamak” için 450.000 dolar harcayan kişi gibi), özelleştirilebilen 3D avatarlar olarak var olan insanlara sahiptir. Bu avatarlar, birkaç saniye içinde sahte bir toplantı odasındaki toplantıdan sanal bir denizde sörf yapmaya gidebiliyor. Sadece düşünün: Sizden kilometrelerce uzakta olan meslektaşlarınızla sadece metaversede giyebileceğiniz bir tişört için alışveriş yaparken yüz yüze etkileşim kurabilirsiniz.
Hepsi çok yüce ve hırslı, geri kapitalizmin kabusu olma ve çalışma, sosyalleşmede devrim yaratma potansiyeline sahipler. Metaverse hakkında ne hissederseniz hissedin, 2022’de onu görmezden gelme hakkınız olmayacak.
Sanal Gerçeklik (VR)
Neredeyse tamamen sanal gerçekliği duymuşken-daha çok VR (virtual reality) olarak bildiğimiz-bu konu hakkındaki bilgilerinizi tazelemek için çok doğru bir zaman. Eğer metaverse planı başarılı olursa özellikle işimizin bir parçası haline gelirse, sanal gerçeklikte istediğimizden de fazla zaman harcayacağız. Tam olarak beklediğiniz sanal gelecek değil değil mi?
Sanal gerçeklik insanların erişim için Oculus Quest, Valve Index kulaklıklar gibi bütün özel donanımların kullanabileceği tamamen dijital boşluklar için genel bir terimidir. Bu sizin PlayStation’ınızı açıp televizyonunuzda Grand Theft Auto’ya göz atmanız gibi değil. Bu kulaklıklar sizi bilgisayar dünyasına tamamen sokmak için özel lens teknolojileri, kameralar ve hareket izleme kumandaları gibi araçlar kullanarak sanal koşulların gerçek gözükmesini sağlıyor. VR, zombileri kafadan vurmaktan, sanal kaçış odalarına ve mahallenizin onlarca yıllık sürümlerine yapılan ziyaretlere kadar her şey için kullanılabilir.
Artırılmış/Zenginleştirilmiş Gerçeklik (AR):
Sanal Gerçeklik (VR)’den tamamen ayrılan (birazdan anlayacağınız şekillerde) ama kesinlikle VR ile alakalı olan bir başka teknoloji ise ‘Artırılmış Gerçeklik’, kısaca AR. (augmented reality)
Basitçe AR, dijital objeleri gerçek hayata yerleştirmek ve onları desteklemek için olan bir yol. Tabi ki fiziksel olarak gözükmüyorlar, ama telefon ekranları ya da AR gözlükleri onları gerçek gibi gösteriyor. 2016 yazının zorlu dönemi olan dünyadaki herkesin oynadığı, önümüzdeki kaldırımlara Pikachu koyan Pokemon Go mobil oyununu hatırlıyor musunuz? Muhtemelen AR’nin en yaygın kullanıldığı alanlardan biriydi. Snapchat’te kullandığınız saçma sapan filtreler için de aynı şey geçerli.
Tabii ki, AR’nin daha fazlası için potansiyeli var. İç mimarlar, mobilyaları teslim etmeden sanal odaya yerleştirmek için kullanabilir ya da doktorlar, enjeksiyondan önce koldaki damarları görmek için kullanabilirler.
Karma Gerçeklik (XR)
Büyük teknolojiler metaverse planlarını güçlendirdikçe, ’Karma Gerçeklik’ (mixed reality) terimi zaman zaman ortada olacak. Evet bu, sanal gerçeklik ve arttırılmış gerçeklikten farklı bir terim ama her ikisini de anladıysanız karma gerçekliği de kolayca kavrayacaksınız.
Karma gerçekliği (kısaca XR) basitçe arttırılmış gerçeklik (AR) ve sanal gerçekliğin (VR) karışımı olarak düşünebiliriz. Karma Gerçeklik cihazı, söylentiye göre Apple’ın gelecek kulaklığı gibi, kullanıcıların sanal gerçeklik dünyasına tamamen dalmalarını ama aynı zamanda isterlerse sanal objelerle etraflarındaki gerçek ortamı da görmelerini sağlar.
Belki bir gün hepimiz hareket halindeyken daha zengin bir iş ve alıveriş deneyimi için XR gözlükler takacağız. Bu olsa da olmasa da şimdiden kendinizi bu konsepte alıştırmanız en iyisi.
Blockchain
2022’de bilmeniz gereken diğer iki terim, blokzinciri (blockchain) ve NFT’ler, birbirleriyle ayrılmaz bir şekilde bağlantılı ve muhtemelen bunlardan en az birini birkaç kez duymuşsunuzdur.
Blokzinciri (blockchain) yıllardır olan bir konsept ama NFT 2021’de popüler oldu, uzmanlara göre bu yıl daha da fazla duyacaksınız.
Blok zincirini teknik açıdan derine inmeden, varlıklara şeffaf bir şekilde ve kötü niyetle değişime uğramadan sahip olunabileceği, ticaret yapılabileceği ve izlenebileceği sanal halka açık bir hesap defteri olarak kavrayabiliriz. Merkezcil değildir, yani hiçbir temel otoritenin onun üstünde gücü yoktur. Aynısı kripto para için de geçerlidir. Kripto para merkezi olmayan, işlemlerini izlemek ve kolaylaştırmak için blok zinciri kullanan sanal bir paradır.
NFT’ler
NFT’leri, sanal beyzboldaki ticaret kartları gibi tamamen sahiplerine özel kripto para birimleri olarak düşünün.
Bazıları için amaç sadece sanatçıya patronluk yapmak ve sanatı beğenmek değildir. Tersine, umut ettiğimiz, NFT zamanla değer kazanacak ve yeniden daha yüksek fiyatla satılacak.
Tabii ki, NFT’ler gerçek dünyada mevcut değil, bu yüzden herkes sağ tıklayıp üzerinde hak iddia edebilmek için binlerce dolar harcamadan NFT sanatını kaydedebilir. Ayrıca NFT dünyası çalıntı sanat eserleri satan, para çalan,ve diğer kötü tarzda işleri yapan dolandırıcılar için de verimli bir yer.
Kayıpsız ses (Lossless audio)
Hadi, bunaltıcı VR ve internet parası dünyasından daha sıradan bir şeye dönelim: Müzik dinlemek.
Spotify’a sadece koşu çalma listelerini yüklemek isteyen birçok insan için sorun olmasa da, akışlı ses kalitesi, bir vinil albümünün basılır bir kopyasını dinlemek kadar iyi değildir. MP3 gibi yaygın ses formatları dosya boyutunu küçültmek için şarkıları sıkıştırarak veri kaybına ve düşük kaliteye sebep olur. FLAC gibi ‘kayıpsız’ ses formatları bu verileri düzelterek şarkı seslerinin duyulması gerektiği gibi çıkmasını sağlar.
Tidal bir süredir kayıpsız seçenekler sunuyor ancak Apple Music ve Spotify, 2021’de bunları destekleme planlarını açıkladı. Şimdiye kadar sadece Apple bu sözünü tuttu… Spotify bunu henüz yapmadı. Spotify’ın 170 milyondan fazla ücretli abonesi (ve yıl sonunda sosyal medyaya baskın olan Wrapped özellikleri) ile en popüler müzik akışı platformlarından biri olduğu değerlendirildiğinde, HiFi hizmeti bu yıl piyasaya çıkarsa kayıpsız sesi yayabilir. Pahalı olacak mı? Muhtemelen. Ama bu, kalite için ödediğiniz ücret olacak.
Yukarıdakilere göre dikkate alınması gereken çok şey olduğunu görüyoruz: Sanal gerçeklikte iş toplantıları? Çizgi film maymunlarının jpeg’lerine binlerce dolar harcayan insanlar? Snoop Dogg’un sanal malikanesi mi var? Belki istediğiniz gelecek bu olmayabilir, ama halihazırda sahip olduğumuz gelecek bu. Derin bir nefes alın, paranızın çoğunu kripto programlarına bağlamayın ve güvende kalın.
Kaynak: Make sense of the metaverse and NFTs with this guide to 2022 tech